آشنایی با انواع توکن و کاربرد آنها
آیا می دانید توکن دقیقا به چه معناست یا وقتی که چیزی تبدیل به توکن می شود چه اتفاقی برایش می افتد؟ برخلاف مفهوم توکنایز یا توکنیزه شدن (Tokenization) که به تازگی و با ظهور تکنولوژی بلاکچین، پا به عرضه وجود گذاشتند، خود مفهوم Token از سالیان دور وجود داشته است. در گذشته، Token به یک سری نشانه های فیزیکی گفته می شده که برای نشان دادن پول استفاده می شده است.
توکن (Token)
Token نمایش دیجیتال یک دارایی است. بسیاری از پروژه های کریپتو، توکن های خودشان را به عنوان یک بازنمایی از یک دارایی یا ابزاری که در اختیار آن دارایی است، صادر می کنند. سپس در قالب یک نوع حراج عمومی با نام ICO (Initial Coin Offering) یا عرضه اولیه سکه، توکن ها را به سرمایه گذاران خود ارائه می دهد. هرچند Token ها در بلاکچین ارزش دارند ولی نمی توان آنها را هم مانند coin ها یک نوع پول تلقی کرد. ارزشی که یک Token ها پیدا می کند از پروژه ای است که آن را صادر می کند.
توکن وسیله ای است برای مجازی سازی یک سری مفاهیم. برای مثال:
- امتیاز
- مهارت های یک شخصیت در یک Game
- بلیت لاتاری
- دارایی مالی مانند سهام یک شرکت
- ارز فیات مانند USD
- اونس طلا
توکن رمزارزی است که بلاکچین اختصاصی ندارد و ساخت توکن روی یک بلاکچین دیگر صورت می گیرد.
سکه (Coin)
کوین (رمزارز- ارز دیجیتال – ارز رمزنگاری شده) نوعی پول دیجیتال است که در آن، واحد پول و نقل و انتقالات آن از طریق الگوریتمهای رمزنگاری شده کنترل میشوند. طراحی کوین ها طوری بوده که بتوان از آنها مانند پول برای مبادلات تجاری استفاده کرد. یعنی دارای واحد، ارزش و رسانه انتقال هستند. مهم ترین ویژگی یک کوین، داشتن بلاکچین اختصاصی و مستقل است. هر کوین در بازار ارزهای دیجیتال، برای این که کارایی داشته باشد باید از بلاکچین اختصاصی خود استفاده کند. اگر کوینی بلاکچین اختصاصی نداشته باشد، نمیتواند در دسته کوینها قرار بگیرد.
تفاوت های توکن و کوین
بستر ساخت
- کوین: بلاکچین اختصاصی دارد.
- توکن: بلاکچین اختصاصی ندارد.
کاربرد
- کوین: معادل دیجیتالی پول است و تنها واسطی برای پرداخت است.
- توکن: کاربردهای متنوعی دارد.
ذخیره و انتقال
- کوین: کیف پول اختصاصی خود را دارد.
- توکن: آنها را میتوان در تمامی کیف پولهای بلاکچین میزبان ذخیره کرد.
توزیع
- کوین: توزیع اغلب کوینها از طریق فرآیند استخراج است.
- توکن: تنها از طریق فرآیندهایی مانند ICO، IEO و…. توزیع میشود.
فرآیند ساخت
- کوین: ساخت آنها دشوار است.
- توکن: فرآیند ساختن آنها آسان است.
کاربردهای توکن
از Token میتوان برای اهداف مختلف استفاده کرد:
- سرمایهگذاری
- ذخیره ارزش
- خرید و فروش کالا و خدمات
اتریوم، مجبوبترین بلاکچین ارائه توکن و بایننس اسمارت چین، پالیگان و استلار تعدادی از معروفترین پلتفرمهای نگهداری توکن هستند.
انواع توکن
- ارزی
- دارایی
- جایزه
- بهادار
- Token رأی دهی (voting)
- کاربردی (Utility)
- توکن های استیکینگ یا سودده (staking)
استانداردهای ساخت توکن
استانداردها در توسعه توکن کمک می کنند تا وقتی یک پروژه جدید، Token خودش را ایجاد می کند، در سازگاری آن Token با صرافی های غیرمتمرکز (Dex) و سایر محصولات و خدمات مرتبط، مشکل ناسازگاری و عدم انطباق پیش نیاید.
همه استانداردهای توکن با نام ERC شروع می شوند.
ERC : Ethereum Request for Comments
رایج ترین استانداردهای توکن عبارتند از:
- ERC20
- ERC721
استاندارد ERC-20
استاندارد erc20 یک استاندارد (Standard Interface) برای توکن های قابل تبادل (fungible)، توکن های رأی دهی (live voting)، توکن های استیکینگ (staking) و ارزهای مجازی (virtual currency) می باشد. این استاندارد، قابلیت انتقال (transfer) توکن و همچنین تایید شدن توکن (approve) به منظور خرج شدن توسط شخص ثالث دیگر را فراهم می آورد.
خاصیت اصلی توکن های ERC-20 این است که، هر token دقیقاً (از لحاظ نوع و ارزش) با دیگری یکسان است. به خاطر همین خاصیت است که می گوییم token های ERC-20 قابل تبادل هستند و یک توکن ERC-20 را می توان با یک Token دیگر تبادل (swap) کرد.
استاندارد ERC-721
ERC-721 یک استاندارد (Standard Interface) برای NFT ها یا همان Token های غیر قابل تبادل (Non Fungible Tokens) را پیاده سازی می کند. این استاندارد که در سال 2018 ارائه شد، پیاده سازی کننده یک API برای NFT ها در اسمارت کانترکت می باشد.
یک توکن ERC-721 منحصر به فرد (unique) بوده و دارای یک شناسه منحصر بفرد به نام tokenId می باشد. هر توکن nft می تواند ارزش متفاوتی نسبت به دیگری از همان قرارداد هوشمند داشته باشد. این تفاوت می تواند به خاطر سودمندی، قدمت، کمیاب بودن یا ویژگی دیگری مثل ویژگی ظاهری nft باشد. برای مثال با یک قرارداد هوشمند ERC-721 مربوط به مناطق مسکونی، می توان خانه های مختلف با tokenId های مختلف تولید کرد که هر کدام ارزش و ویژگی خاص خودشان را دارند.
در واقع ERC-721 یک استاندارد برای نشان دادن مالکیت NFT های مجزا و منحصر بفرد می باشد. هر NFT با بقیه متمایز بوده و هیچکدام شبیه هم نیستند. بنابراین به راحتی می توان مالکیت هر NFT را تشخیص داد. به عنوان چند مثال از NFT ها می توان از دارایی های فیزیکی مانند منازل مسکونی و آثار هنری نام برد و همچنین کلکسیون های مجازی مانند تصاویر خاص گربه ها یا مواردی مانند وام و قرض و … نیز نمونه هایی از NFT ها می باشند.
استاندارد ERC-721 دو سال بعد از ارائه استاندارد ERC20 معرفی شد و نسبت به ERC-20 پیچیده تر بوده و دارای چندین افزونه اختیاری است که در کانترکت های جداگانه (extensions) تقسیم بندی می شوند. استاندارد erc20 برای NFT ها کافی نبود چراکه هر دارایی NFT منحصر بفرد و خاص (distinct) بوده و هیچ NFT مثل بقیه نیست.
چند نمونه از NFT های موفق
Etherscan NFT Tracker
وظیفه این پروژه، لیست کردن NFT های تاپ روی اتریوم برحسب حجم نقل و انتقالات می باشد.
CryptoKitties
این پروژه مربوط به یک game در رابطه با موجوداتی قابل پرورش، کلکسیونی و قابل ستایش به نام CryptoKitties است.
Sorare
این پروژه مربوط به یک بازی فوتبال فانتزی در سطح جهان است. در این بازی فوتبال بلاکچینی ، شما می توانید یک سری کالکتیبل با نسخه های محدود را جمع آوری کنید و تیم خود را مدیریت کنید و جوایزی بدست آورید.
The Ethereum Name Service (ENS)
این پروژه، روشی امن و غیرمتمرکز برای آدرس دهی منابع روی بلاکچین (on-chain) و خارج از بلاکچین (off-chain) با استفاده از نام های ساده و قابل خواندن توسط انسان را ارائه می دهد.
Unstoppable Domains
این پروژه یک شرکت مستقر در سانفرانسیسکو است که دامنه ها را بر روی بلاک چین می سازد. دامنههای بلاک چینی، آدرسهای ارز دیجیتالی (0x32d3f…) را با اسامی ساده و قابل خواندن برای انسان (mysite.com) جایگزین میکنند. از این نوع نام دامنه ها می توان برای وبسایتهای ضد سانسور، استفاده کرد.
Gods Unchained Cards
این پروژه یک TCG روی بلاکچین اتریوم است که از NFT ها برای ایجاد مالکیت واقعی بر دارایی های درون بازی استفاده می کند.
با آموزش های تخصصی ساخت Token و NFT امن و بهینه با ما همراه باشید.
برای یادگیری اصولی برنامه نویسی قرارداد هوشمند و ساخت توکن می توانید در دوره آموزش برنامه نویسی بلاکچین، قرارداد هوشمند و ساخت توکن که در مرکز آموزش علوم نوین امیرکبیر برگزار می شود شرکت نمایید.
درباره مجید شبیری
کارشناس ارشد فناوری اطلاعات از دانشگاه صنعتی امیرکبیر. مدیر و مؤسس "علوم نوین امیرکبیر"، متخصص برنامه نویسی، شبکه، لینوکس و امنیت. از سال 84 همزمان با شروع تحصیلات دانشگاهی، وارد حوزه تخصصی مهندسی نرم افزار شدم و اکنون مشغول تحقیق، توسعه و آموزش در حوزه بلاک چین هستم و معتقدم بلاکچین به زودی فضای کسب و کارها را منقلب خواهد کرد.
نوشته های بیشتر از مجید شبیری
دیدگاهتان را بنویسید