DAO چیست | سازمان های خودگردان غیرمتمرکز
دائو (DAO) خلاصه عبارت Decentralized autonomous organization به معنای سازمان خودگردان غیرمتمرکز است.
به طور خلاصه می توان گفت دائو عبارت است از:
- جوامع فاقد راهبری مرکزی و متعلق به اعضاء
- راهکاری امن برای همکاری با افراد ناشناس در اینترنت
- محلی امن برای تخصیص بودجه به یک هدف خاص
دائو چیست؟
DAO ها روشی ایمن و موثر برای کار با افراد همفکر در سراسر جهان هستند. دائو ها کسب و کارهای اینترنتی هستند که توسط اعضای خود مدیریت می شوند و مالکیت آنها متعلق به تمام اعضا می باشد. دائو ها دارای خزانه داخلی هستند که هیچ کسی بدون تایید گروه، اجازه و اختیار دسترسی به آن را ندارد.
تصمیمات در یک DAO بر اساس پیشنهادات و رای گیری صورت می گیرد، تا اطمینان حاصل شود که در یک سازمان DAO حرف همه شنیده می شود. یک DAO هیچ مدیرعاملی (CEO) ندارد که بتواند بنا بر خواسته های خود هزینه ها را مصرف کند و مدیر مالی (CFO) هیچ شانسی برای دستکاری دفاتر و اختلاس نخوهد داشت. همه چیز در یک سازمان دائو آشکار بوده و قوانین مربوط به هزینه ها توسط کدنویسی اجرا می گردد.
چرا به DAO نیاز داریم؟
راه اندازی سازمان با یک شخص که مستلزم هزینه و سرمایه گذاری است، نیاز به اعتماد زیادی به افرادی دارد که میخواهید با آنها کار کنید. ولی اعتماد کردن به شخصی که فقط در اینترنت با او تعامل داشته اید کار سختی است. به واسطه DAO ها شما دیگر نیازی به اعتماد کردن به کس دیگری در گروه ندارید، بلکه فقط به کد DAO که صد در صد شفاف بوده و توسط همه قابل verify است اعتماد میکنید. این امر فرصت های جدیدی را برای همکاری و هماهنگی در سطح جهان ایجاد میکند.
مقایسه دائو با سازمان های سنتی
DAO | یک سازمان سنتی |
---|---|
معمولا فلت و کاملا دموکراتیک است. | معمولا سلسله مراتبی است |
برای اعمال هرگونه تغییر نیاز به رای گیری از اعضا است. | بسته به ساختار، تغییرات میتواند توسط یک شخص ثالث یا تویط رای گیری انجام شود. |
پس از جمع آوری آرا، نتیجه به طور خودکار و بدون واسطه مورد اعتماد، اعمال میگردد. | اگر رای دادن مجاز باشد، آرا به صورت داخلی شمارش می شود و نتیجه رای گیری باید به صورت دستی اعمال شود. |
خدمات به طور خودکار و به صورت غیر متمرکز ارائه می شود (به عنوان مثال توزیع وجوه بشردوستانه). | مستلزم کار انسانی یا اتوماسیون با کنترل مرکزی است که مستعد دستکاری و تقلب است. |
تمام فعالیت ها شفاف و کاملاً عمومی است. | فعالیت ها معمولاً خصوصی بوده و برای عموم محدود شده است. |
چند مثال از کاربرد DAO
برای کمک به درک بیشتر این موضوع، در اینجا چند مثال از موارد کاربرد DAO آورده شده است:
- یک موسسه خیریه – می توان عضویت و کمک های مالی را از هر کسی در جهان پذیرفت و تصمیم گیری در مورد نحوه صرف کمک های مالی به صورت گروهی صورت گیرد.
- یک شبکه فریلنسر – میتوان شبکهای از پیمانکاران ایجاد کرد که سرمایههای خود را برای فضاهای اداری و اشتراکهای نرمافزاری تجمیع میکنند.
- سرمایهگذاری و کمکهای مالی – میتوان یک صندوق سرمایهگذاری ایجاد کرد که سرمایهها را تجمیع کند و به سرمایهگذاریها رأی دهد. پول بازپرداخت شده می تواند بعداً بین اعضای DAO توزیع شود.
عضویت در DAO
مدل های مختلفی برای عضویت DAO وجود دارد. متد عضویت یک DAO می تواند نحوه عملکرد رأی گیری و سایر بخش های کلیدی DAO را تعیین کند.
عضویت مبتنی بر توکن
بسته به توکن مورد استفاده، عضویت در چنین DAO ای معمولاً به طور کامل بدون مجوز و عمومی می باشد. عمدتاً این توکن های حاکمیتی را می توان بدون مجوز در یک صرافی غیرمتمرکز معامله کرد. بعضی از آنها را هم باید از طریق ارائه نقدینگی (liquidity) یا بعضاً اثبات کار (POW) بدست آورد. در هر صورت، به واسطه هولد کردن توکن، امکان دسترسی به رای دادن فراهم خواهد شد. از این روش عضویت، معمولاً برای کنترل پروتکلهای غیرمتمرکز گسترده و یا کنترل خود توکنها استفاده میشود.
یک مثال معروف توکن MakerDAO می باشد. توکن MKR به طور گسترده در صرافی های غیرمتمرکز در دسترس است. بنابراین هر کسی میتواند با خرید این توکن، اجازه رایدهی به آینده پروتکل Maker را داشته باشد.
عضویت مبتنی بر اشتراک
DAO های مبتنی بر اشتراک، دارای مجوز بیشتری هستند (more permissioned)، اما هنوز کاملاً باز هستند. هر عضو احتمالی میتواند پیشنهادی برای پیوستن به DAO ارائه کند، که معمولاً این کار با ارائه توکن یا POW انجام می شود. سهم ها نشان دهنده قدرت رای مستقیم و مالکیت است. اعضا در هر زمان می توانند با سهم متناسب خود از خزانه خارج شوند.
معمولاً برای سازمانهای انسانیمحورتر مانند مؤسسات خیریه، گروههای کارگری و باشگاههای سرمایهگذاری استفاده میشود. همچنین می تواند برای کنترل پروتکل ها و توکن ها نیز استفاده شود.
یک مثال توکن MolochDAO می باشد که تمرکز آن روی تامین مالی پروژه های اتریوم می باشد. برای عضویت در این DAO نیاز به ارائه پروپوزال میباشد تا گروه ارزیابی کند که آیا شما تخصص و سرمایه لازم برای قضاوت آگاهانه در مورد دریافت کنندگان بالقوه کمک هزینه را دارید یا خیر. دسترسی به این DAO را نمی توان در بازار آزاد خریداری کرد.
DAO ها چگونه کار می کنند؟
ستون فقرات یک DAO قرارداد هوشمند آن است. این قرارداد قوانین سازمان را مشخص کرده و خزانه گروه را نگهداری میکند. به محض اینکه قرارداد در بلاکچین دپلوی می شود، هیچ کسی نمی تواند قوانین را تغییر دهد مگر با رای گیری. اگر کسی سعی کند کاری انجام دهد که توسط قوانین و منطق موجود در کد پوشش داده نشده باشد، شکست خواهد خورد. و از آنجایی که خزانه داری نیز توسط قرارداد هوشمند تعریف شده است، هیچ کسی نمی تواند پول را بدون تأیید گروه خرج کند. این بدان معناست که DAO ها به هیچگونه قدرت مرکزی (central authority) نیاز ندارند. در عوض، گروه به صورت جمعی تصمیم می گیرد و پرداخت ها به صورت خودکار با تصویب آرا مجاز می شوند.
این موضوع امکانپذیر است زیرا قراردادهای هوشمند به محض دپلوی شدن روی بلاکچین، ضد دستکاری (tamper-proof) خواهند بود. شما نمی توانید کد قرارداد (قوانین DAOs) را بدون اینکه مردم متوجه شوند، ویرایش کنید چراکه همه چیز عمومی است.
DAO و اتریوم
اتریوم زیرساخت بسیار مناسبی برای DAO ها است چراکه:
- اجماع (consensus) خود اتریوم به اندازه کافی توزیع شده و پابرچا هست که سازمان ها بتوانند به این شبکه اعتماد کنند.
- به محض دپلوی شدن قرارداد هوشمند، کد قرارداد حتی توسط صاحبان آن نیز قابل تغییر نخواهد بود. این به DAO اجازه می دهد تا طبق قوانین برنامه ریزی شده، اجرا شود.
- قراردادهای هوشمند امکان پرداخت و دریافت وجوه را دارند. بدون اینکه به یک واسطه قابل اعتماد برای مدیریت وجوه گروه نیاز داشته باشید.
- جامعه اتریوم ثابت کرده است که بیشتر مشارکتی است تا رقابتی، و اجازه می دهد بهترین شیوه ها و سیستم های پشتیبانی به سرعت ظهور کنند.
به یک دائو بپیوندید
در این لینک میتوانید لیستی از DAO های محبوب را مشاهده کرده و در دائوی مورد نظر عضو شوید.
درباره مجید شبیری
کارشناس ارشد فناوری اطلاعات از دانشگاه صنعتی امیرکبیر. مدیر و مؤسس "علوم نوین امیرکبیر"، متخصص برنامه نویسی، شبکه، لینوکس و امنیت. از سال 84 همزمان با شروع تحصیلات دانشگاهی، وارد حوزه تخصصی مهندسی نرم افزار شدم و اکنون مشغول تحقیق، توسعه و آموزش در حوزه بلاک چین هستم و معتقدم بلاکچین به زودی فضای کسب و کارها را منقلب خواهد کرد.
نوشته های بیشتر از مجید شبیری
دیدگاهتان را بنویسید